อาการแบบไหน เข้าข่ายภูมิแพ้ แล้วแพ้อะไร?

เมื่อเกิดโรคหรืออาการที่หาสาเหตุไม่พบ และสงสัยว่าจะเข้าข่ายอาการโรคภูมิแพ้ ก็จำเป็นที่จะต้องตรวจหาสาเหตุว่าอาการนั้นเกิดจากการแพ้ใช่หรือไม่ และแพ้อะไรกันแน่ เพราะจะได้แก้ไขที่สาเหตุ และได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี อันเป็นการช่วยลดความเสี่ยงต่อความรุนแรง และเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นได้

โรคภูมิแพ้และอาการแพ้ที่เกิดจากสารกระตุ้นภูมิแพ้ต่างกัน

อาการแพ้ เกิดจากร่างกายของเราได้รับสารกระตุ้นภูมิแพ้ด้วยการสัมผัส ซึ่งเกิดได้ในทุกช่องทาง รวมถึงการสูดหายใจเข้าไป ซึ่งสารดังกล่าวจะไปกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิต้านทานและหลั่งสาร ฮีสตามีน (Histamine) ออกมา จึงทำให้เกิดอาการต่างๆ เช่น หายใจไม่ออก แน่นหน้าอก เนื้อเยื่อบวม ผื่น คัน ลมพิษ เป็นต้น

หอบหืด แน่นหน้าอก คัดจมูก น้ำมูกไหล จาม ผื่นคัน อาการเหล่านี้แม้ไม่ใช่โรคอันตราย แต่สามารถทำลายคุณภาพชีวิต ถ้าเป็นมากอาจทำให้ไม่สามารถทำงานหรือเรียนหนังสือได้ตามปกติ หรือรายที่มีอาการแพ้รุนแรง หอบหืด หายใจไม่ออก ร่างกายก็จะเกิดภาวะขาดออกซิเจนซึ่งส่งผลกระทบรุนแรงฉับพลันได้

คุณรู้หรือยังว่าคุณแพ้อะไร?

แพ้แมลงสาบ

แมลงสาบในบ้านมีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคหอบหืด ซึ่งพบว่าโปรตีนในน้ำลายจะเป็นสารก่อภูมิแพ้ที่สำคัญ นอกจากนี้ยังพบว่าสิ่งขับถ่ายและตัวแมลงสาบ เป็นสารก่อภูมิแพ้ เช่นกัน แพ้สุนัข หรือแมว โดยทั่วไปคนเข้าใจว่าโรคภูมิแพ้เกิดจากขนสุนัขหรือ แมว นั้นไม่ถูกต้อง

แพ้สุนัขหรือแมว

ที่จริงแล้วสารก่อภูมิแพ้ในสุนัขนั้นคือโปรตีนที่อยู่ในเศษขี้ไคล น้ำลายและฉี่ ของสุนัข อาการของการแพ้เช่น ไอ จามคัดจมูก หายใจลำบาก หอบหืด คัน น้ำตาไหล น้ำมูกไหล ผื่นคันที่ใบหน้า คอ แขนขาและลำตัว อาการเหล่านี้มักกำเริบหลังสัมผัสสัตว์เลี้ยงประมาณ 30 นาที พบบ่อยในผู้ที่ชอบนำสัตว์เลี้ยงมาไว้ในห้องนอน ผู้ที่ทำงานที่ต้องใช้สัตว์ในการทดลอง สัตวแพทย์ ช่างแต่งขนสุนัข

การแพ้สุนัข แมว และม้า เกิดจากโปรตีนที่พบในเศษขี้ไคล น้ำลาย และฉี่ เศษขี้ไคลสุนัขมักสะสมตามหมอน ผ้าปูเตียง พื้นบ้านไม่ควรใช้พรมปูพื้นเพราะทำความสะอาดยากและกักเก็บเศษขี้ไคลสุนัข ให้ใช้เป็นพื้นไม้เนื้อแข็งหรือปูกระเบื้องจะทำความสะอาดง่าย แพ้ฝุ่นบ้าน ภูมิแพ้จากฝุ่นละอองที่ลอยอยู่ในอากาศเรามองไม่เห็น ทำให้เกิดอาการแพ้ คันจมูก น้ำมูกไหล บางรายอาการไม่รุนแรง แต่เรื้อรังก่อให้เกิด ความรำคาญให้ไม่สะดวกในการทำงาน กลายเป็นโรคประจำตัวไป

ผู้ที่แพ้จะมีอาการมากน้อยต่างกัน ตั้งแต่คันจมูก คันตา น้ำมูกใส จามบ่อย แน่นจมูก เจ็บคอ รายที่เป็นมาก อาจมีอาการแน่นหน้าอก หอบหืด จะพบคนไข้ตอนเช้า ๆ หลังจากผ่านการนอนสูดเอาฝุ่นละอองในบ้านมาระยะหนึ่ง เมื่อมาถึงโรงพยาบาลได้รับการหายใจเอาออกซิเจนเข้าไปก็อาการดีขึ้น

แพ้ไรฝุ่น

ไรชนิดนี้พบในฝุ่นบ้าน บนพื้นห้อง บนเบาะ ผ้าห่ม หมอน ผ้าปูที่นอน หรือตามผิวหนังของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมและนก ไรจะกินเศษเนื้อเยื่อผิวหนังที่ตายแล้ว ขี้ไคล และ รังแค พบว่าคนไทยมีการแพ้ฝุ่นบ้าน ค่อนข้างสูง

ไรฝุ่นบ้านทำให้เกิดอาการแพ้ เพราะตัวไรฝุ่นที่ตายมีโปรตีนจำนวนมาก เมื่อเราสูดลมหายใจหรือผิวหนังของเราสัมผัสกับตัวไรฝุ่นที่ตาย ร่างกายของเราก็จะสร้างภูมิต้านทาน (antibodies) ขึ้นมา ภูมิต้านทานนี้จะปล่อยสารเคมีที่เรียกว่า ฮีสตามีน ซึ่งทำให้เกิดการบวมและการระคายเคืองของทางเดินหายใจตอนต้น นั่นก็คืออาการของโรคทางเดินหายใจอักเสบและโรคหอบหืด และภูมิแพ้นี้ยังสามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้อีกด้วย เช่น หอบหืด เยื่อจมูกอักเสบ ทำให้เกิดอาการทาง ผิวหนังอย่างรุนแรง มีการขุดเจาะผิวหนัง เกิดเป็นตุ่มแดงและหนากว่าผิวหนัง ปกติ

แพ้เชื้อรา

อาการแพ้เชื้อราส่วนใหญ่แสดงอาการทางเดินหายใจ เช่น แน่นจมูก หายใจอึดอัด น้ำมูกไหล หรืออาจมีอาการหืดหอบ บางรายมีอาการรุนแรง หรือเกิดผื่นลมพิษ และเยื่อบุในหลอดลมบวม ใบหน้าบวม

สารทดสอบภูมิแพ้

1. American Cockroach (แมลงสาบอเมริกัน)
2. German Cockroach (แมลงสาบเยอรมัน)
3. Dog Epithelium (สุนัข)
4. Standarded Cat Peit (แมว)
5. House Dust Concentrate (ฝุ่นในบ้าน)
6. Cotton Linters (สำลี)
7. Kapok (นุ่น)
8. Standarded mite (D.Farinae) ไรฝุ่น
9. Standarded mite (D.Pleronnyssinus) ไรฝุ่น
10. Standarded Timothy หญ้า
11. Standarded bermude Grass หญ้า
12. Carelessweed Test วัชพืช
13. Acacia ยางไม้
14. Candida Albicans เชื้อรา
15. Mix Aspergillus เชื้อรา
16. Clad Cladosporiodes เชื้อรา
17. Mixed Skin Test (Chick Duck goose) เป็ด ห่าน ไก่
18. Mixed Shellfish หอย กุ้ง ปู กุ้งมังกร
19. Peanut ถั่ว
20. Wheat Grain แป้งสาลี
21. Johnson Grass หญ้าแพรก
22. NSS/Negative Control